Honderden miljoenen euro's verdwenen

Amsterdam- honderden miljoenen euro's verdwenen.

Een afkeurende accountantsverklaring voor rechtmatigheid. Voor tientallen miljoenen aan onrechtmatig verstrekte uitkeringen. 

Via erfpacht-verhogingen worden gaten in de begroting van de Noord-Zuidlijn gedicht die door de politiek voorkomen hadden kunnen worden. 

Onderzoek van 925 heeft de onvoorstelbare boekhoudbeerput van onze hoofdstad opengetrokken. Het totaalbedrag van niet-getrouwe weergaven in de periode 2005-2007 overschrijdt met gemak een half miljard. Leest u even mee hoe het hoofdstedelijke stadsbestuur een rookgordijn optrok rondom honderden miljoenen euro's aan wanbeleid.

Dikke mist
Laten we beginnen bij het begin: de gemeente Amsterdam publiceert haar jaarrekeningen digitaal. En wel hier. Ziet er allemaal keurig uit. Alleen ontbreken de controleverklaringen in alle jaren voorafgaand aan 2008 (doorscrollen naar laatste pagina's van de jaarrekening). In Jip en Janneke-taal: in een controleverklaring geeft de accountant een dikke sticker als de jaarrekening in orde is, of laat dat na als het een puinhoop is. Vanaf 2008 is het allemaal dik in orde, aldus de accountant in zijn verklaring. Maar wat verhullen de witte pagina's in de rekeningen van de jaren daarvoor dan?
Dat hebben we even nagezocht. Nou ja, 'even'; hoewel de controleverklaringen openbaar horen te zijn, hebben we hemel en aarde moeten bewegen om ze eindelijk te pakken te krijgen. Medewerkers van het stadsarchief stuurden ons naar het voorlichtingsloket van de gemeente, dat ons naar de accountant stuurde, die ons weer terugverwees naar het gemeentehuis. Alwaar we weer naar de archieven werden verwezen, wat uiteindelijk voorkomen kon worden door contact met de bestuursdienst, die ons met alle égards  stukken bezorgde die gewoon op internet stonden. Traineren, heet dat. Wat wij wilden hebben, waren de accountantsverklaringen van 2005 tot en met 2007. Uiteindelijk kregen we ze via een list.

Dus daarom
De stukken eenmaal onder ogen, sloegen we steil achterover. Het was vrijwel direct duidelijk waarom deze stukken uit de jaarrekeningen waren weggecensureerd. Hier vindt u alle schokkende smut over onrechtmatige erfpachttarieven, de aanwending van de erfpachtgelden voor de tekorten op de Noord-Zuidlijn en de honderden miljoenen die onrechtmatig zijn besteed.

Van dit laatste over Erfpacht uitgelicht:

• De accountant gaat in de accountantsverklaring van 2007 uitgebreid in op de rotzooi rondom de erfpachtadministratie. Hij concludeert dat de administratie zeer onvolledig is en dat tenminste één stadsdeel een administratieve achterstand van tien jaar had. 'Het gevolg hiervan is dat de gemeente als geheel niet altijd op eenduidige wijze, conform het erfpachtstelsel, contracten aangaat en dat daarbij ook mogelijk verkeerde prijzen worden berekend. Het is van belang (...) dat preventieve toetsing voor het aangaan van contracten wordt ingesteld.' Wat hier staat: de stadsdelen doen maar wat en kijken niet naar de wet. Overigens, de afdeling concernfinanciën (de boekhouder van de gemeente) heeft over 2007, tot op heden, geen accountantsverklaring afgegeven.

• Weet u trouwens waar die erfpacht voor gebruikt wordt? Het is een beetje de elephant in the room: de Noord-Zuidlijn natuurlijk. Geen hoofdstedelijke misstand zonder dit traject. Doordat de gemeente voortdurend (zegt ook de accountant) de aanbestedingsregels aan de laars lapt, lopen de bouwkosten voor de Noord-Zuidlijn structureel uit de hand. En om die tekorten te dekken, worden de erfpachtgelden onrechtmatig aangewend. Juist ja, Amsterdamse huiseigenaren betalen de prijs voor een gemeente die weigert de aanbestedingsregels na te leven. De accountant zegt over dit schuiven met geld: 'Het inzetten van deze reserven voor de overschrijding (van de kosten van de Noord-Zuidlijn, red.) is nieuw en niet conform het met betrekking tot deze reserve geaccordeerd beleid van de gemeentereaad.'

Controleverklaring?
Bent u er nog? Dan moet u dit even op u laten inwerken: over 2008 geeft de accountant een goedkeuringsverklaring af, terwijl de Dienst Werk en Inkomen later toe zal geven in 2008 voor €17 miljoen aan onterechte uitkeringen te hebben. Daar komt dit bericht uit 2011 bij, waaruit blijkt dat 8500 Amsterdammers tussen 2006 en 2009 onterecht een uitkering hebben ontvangen. Het bedrag dat hiermee is gemoeid, bedraagt een veelvoud van de €17 miljoen die de accountant constateerde.
De accountant maakt gewag van deze problemen in de verklaringen van 2005 en 2006. In 2007 zwijgt hij er in alle talen over, waarmee hij impliceert dat het probleem is opgelost. Bizar, aangezien DWI dus later zelf bekend maakte in die jaren uitkeringen aan fantoomontvangers te hebben betaald - een paar weken nadat de gemeente trots de goedkeuringsverklaring (ja, deze wel) op haar website zette.
Als een accountant niet eens het topje van de ijsberg ziet, wat zegt zijn verklaring dan?

Anno 2011
'In de jaarrekeningen zijn balansmutaties en lasten opgenomen die niet overeenkomstig de juiste toepassing van de Europese aanbestedingsregels tot stand zijn gekomen. Daarnaast zijn afwijkingen van het besluit 'Begroting en verantwoording provincies en gemeenten' geconstateerd. Het bedrag dat gemoeid is met deze afwijkingen is €87 miljoen.'
Keer op keer worden dus dezelfde regels overtreden, met name de aanbestedingsregels, terwijl de accountant hier in ieder geval vanaf 2005 over valt. Anno 2011 bestaat het probleem nog altijd.

Wees geen slaper
Bovenstaande feiten zijn slechts het topje van de ijsberg. Nu al blijkt dat de gemeenteraad van Amsterdam heeft zitten slapen. Zij zijn verantwoordelijk voor de controle van het gemeentebestuur en lieten dat jaren achtereen na.

bron: 529