'Gemeente is zelf grondspeculant geworden'

Amsterdam - Vandaag over een week, op woensdag 26 september, staat de zaak die de stichting Erfpachtersbelangen Amsterdam (Seba) aanspant tegen de gemeente Amsterdam op de rol bij de civiele rechter. 

Seba is het niet eens met de manier waarop de gemeente erfpachtcanons herziet aan het einde van een tijdvak. Voorzitter Koen de Lange: 'Ik heb in 2008 ingesproken tijdens een raadscommissievergadering en toen kreeg ik de opmerking van wethouder Van Poelgeest: gaat u maar naar de rechter. Nou, dat hebben we gedaan.'

Bij de herziening van een canon wordt de erfpachter geconfronteerd met een forse verhoging van de kosten. Er zijn voorbeelden van stijgingen van de erfpachtsom met honderden of zelfs duizenden procenten.

Koen de Lange, voorzitter stichting Erfpachtersbelangen Amsterdam. 

Een erfpachtovereenkomst is privaatrechtelijk, de gemeente is een van de twee gelijkwaardige contractpartijen. De Lange: 'Inhoudelijk staat er in het contract niets over de methode van herziening, de gemeente doet het gewoon op zijn eigen manier. De partijen zijn veroordeeld tot elkaar; als je het als burger niet eens bent kun je niet je huis oppakken en ergens anders neerzetten. Dan is er sprake van een scheve machtsverhouding, de burger is volledig overgeleverd aan de grillen van de erfverpachter. Soms haalt de gemeente bakzeil bij een groepje dat protest aantekent. Maar mensen die te goeder trouw tekenen voor een nieuwe canon hebben pech. Ik vind dat de gemeente zich dan geen goede huisvader toont.'

Spelregels

De Lange, van huis uit bedrijfskundige, verdiepte zich pas in erfpacht toen hij zelf met de herziening van zijn canon te maken kreeg. 'In ons blok van zestien woningen zaten prijsverschillen, dat kan niet kloppen, dacht ik. Mijn buren en ik zijn vragen gaan stellen bij het stadsdeel en kregen geen of ontwijkende antwoorden. Inmiddels probeer ik al jaren met wethouder Van Poelgeest hierover te praten, hij weigert elk gesprek. Wij zijn niet tegen erfpacht. Maar op oude contracten mag je volgens de wetgever geen nieuw regime toepassen. En dat is wat gebeurt: bij canonherzieningen verandert de gemeente tijdens het spel de spelregels.'

Veel Amsterdammers nemen erfpacht voor lief als ze een huis kopen en realiseren zich niet dat ze op den duur een kostenstijging kunnen krijgen. De Lange legt uit: 'Juridisch is de grond met opstal van de gemeente, als koper verwerf je het economisch eigendom. Je koopt een papier, maar welk deel is grondwaarde en welk deel is opstal? Dat staat niet omschreven in het contract. De gemeente bepaalt dit eenzijdig in een aanbieding, vervolgens kun je externe deskundigen inschakelen die daar iets van vinden. Hun advies is bindend.'

Grondspeculatie

Eigenlijk vindt De Lange dat de keuze tussen de aanbieding van de gemeente of het inschakelen van externe deskundigen er niet zou moeten zijn. 'Erfpacht bestaat al eeuwenlang, het was in de Romeinse tijd een vergoeding voor het gebruik van ver weg gelegen gronden. Amsterdam zette het in om grondspeculatie tegen te gaan. 75 jaar geleden was de grondslag voor een canon de kostprijs. Het afbetalen van de grond, de financiële kosten van de gemeente, vergoedingen voor het afkopen van de opstal en de inflatieverwachting, dat was er allemaal in verwerkt. Nu, na 75 jaar, kun je stellen dat alles is afbetaald. Een redelijke nieuwe canon zou een paar tientjes zijn voor de administratiekosten. Maar de gemeente ziet erfpacht nu als een bron van inkomsten en is zelf grondspeculant geworden. Zelfs in economisch slechte tijden wil de gemeente de grondprijs op peil houden. Dan komt het niet meer ten goede aan de gemeenschap maar aan de gemeentekas, het is een verkapte belasting geworden. En al die zaken die de wethouder noemt die volgens hem de grondprijs doen stijgen, zoals stations, theaters, en andere voorzieningen, die hebben wij al een keer betaald via de gemeentebelasting.'

Seba vertegenwoordigt een groep van ruim 530 Amsterdammers die een huis hebben gekocht op erfpachtgrond. 'We willen de groep nog groter later worden. Erfpacht is een ingewikkeld verhaal, aansluiten is verstandig ook al heb je nu nog niet te maken met een herziening of is deze in de afgelopen jaren net geweest.'

bron: dichtbij.nl